Açıklama
تریبـون ۱۶ تمامـا بـه فـارسی و تـرکی آذربایجـانی بـا الفبـای عـربی اسـت. بـرای اولیـن بـار شـماره ۱۷ تریبـون تقریبـا بـا محتـوای همیـن شـماره تمامـا بـه تـرکی آذربایجـانی و بـه الفبـای لاتیـن بـرای مخاطبـان ناآشـنا بـه زبـان فـارسی و الفبـای عـربی خواهـد بـود. بـه اینترتیـب تریبـون ۱۷ بـه مثابـه «شـماره دوقلـو»ی همیـن مجلـه ای اسـت کـه اینـک بصـورت چـاپی یـا نسـخه پی دی اف در اختیـار شماسـت. علـت اینـکار، آشـنایی وسیـع در جمهـوری آذربایجـان و ترکیـه بـا پدیـده تراکتـور آذربایجـان و کمبـود منابـع بیشـتر در ایـن موضـوع بـرای آشـنایی عمیـق بـه ایـن پدیـده مهـم دو دهـه اخیـر اسـت. در ایـن شـماره، نمونه هـایی از انعـکاس گزارشـات و تحلیلهـای مربـوط بـه تیـم تراکتـور آذربایجـان از رسـانه های ترکیـه و جمهـوری آذربایجـان بـه زبـان اصـلی امـا الفبـای عـربی درج شـده اسـت.
تراکتـور را بایـد مهمتریـن پدیـده ورزشی سیـاسی تاریـخ ایـران شـمرد. صعـود مجـدد تراکتـور بـه لیـگ برتـر فوتبـال ایـران در سـال ۲۰۰۹ در سـال اعتراضـات موسـوم بـه «جنبـش سـبز» بـود. در آن زمـان، سـه سـال از قیـام سراسـری آذربایجـان در خـرداد ۱۳۸۵ سـپری شـده بـود. قیـامی کـه نـه تنهـا بـا بایکـوت رسـانه های دولـتی و اوپوزیسیـونی فـارسی مواجـه شـده بـود، بلکـه مفـری هـم بـود بـرای ابـراز دشـمنی و ترک سـتیزی از سـوی بـرخی از نماینـدگان «اوپوزیسیـون» در داخـل و خـارج از کشـور در اوج اعتراضـات آذربایجـان. جامعـه آذربایجـان طی ۱۰ روز قیـام سرتاسـری در همـه شـهرهای آذربایجـان، خـود را تنهـا یافتـه بـود و از یکپارچـه بـودن بایکـوت خبـری و رسـانهای رژیـم و اوپوزیسیـون و بخصـوص عمـل متحدانـه نماینـدگان اوپوزیسیـون بـا رژیـم در ایـن بایکـوت، در شـوک بـود. پاسـخ قاطـع آذربایجـان بـه ایـن عمـل متحدانـه را، در جریـان جنبـش سـبز شـاهد بودیـم. ایـن جنبـش اولیـن حرکـت اجتمـاعی و سیـاسی مهـم تاریـخ ایـران بـود کـه بصـورت کمپاکـت از سـوی آذربایجـان بایکـوت شـد. تراکتـور در همچـو حـال و هـوایی وارد لیـگ برتـر فوتبـال ایـران شـد. البتـه تراکتـور متولـد همـان سـال نبـود و سیـر تکوینی ماجـرا در سـالهای منتـهی بـه ۱۳۸۸، خـود یـک حکایـت پرهیجـان اسـت. (در بـاره آن سـالها بـه مقالـه درخشـان ابراهیـم افشـار در همیـن شـماره تریبـون مراجعـه کنیـد).
تراکتـور و جوانـان طرفـدار آن گامهـای بلنـد خـود بـرای ورود بـه صحنـه بـزرگ غیرقابـل بایکـوت را در حـالی برمی داشـتند کـه جامعـه مــادر آذربایجــان در غلیــانی بــزرگ بــود. آذربایجـان شـاهد بـود کـه سـهم بـزرگ آن در فداکاریهــای جبهه هــای جنــگ بی پاســخ مانــده و جایــزه بــزرگ بعــداز جنــگ از پروژه هــای بــزرگ توســعه، بــه شــهرهای مرکـزی ایـران اختصـاص داده شـده اسـت. در شـمال مرزهـای ایـران، جمهـوری آذربایجـان بـرای سـومین بـار در صـد سـال اخیـر بـه تأسیـس دولـت موفـق شـده بـود و کانالهـای ماهـوارهای تلویزیـونی کـه بـرای هموطنـان فــارس تفریحــات ممنوعــه در ایــران را ارائــه می کــرد، بــرای آذربایجــان و تــرکان غیرآذربایجــانی ایــران، امــکان اتصــال بــه جهـانی را داشـت کـه تـرکی در آن غیررسـمی نبـود و چیـزی بیـش از زبـان شـفاهی بـود.
تحـولات طوفـانی بعـد از پایـان جنـگ ایـران و عـراق بمـرور بـه تجمعـات سـالانه قلعـه بابـک منتـهی شـد. آن تجمعـات بجـز هزینـه بــالای امنیــتی بــرای ســازماندهندگان و فعــالان شــرکت کننــده، تنهــا یــک بــار در ســال بــود، دور از شــهرهای بــزرگ بــود و براحــتی تحــت بایکــوت رســانه های بــزرگ دولـتی و اوپوزیسیـونی دچـار خفـگی از نظـر اطلاع رسـانی بـه عمـوم جامعـه می شـد. در آن ســالها، لــزوم اســباب کشی بزرگتریــن حادثـه فرهنـگی سیـاسی آذربایجانیهـا بـه «شـهر» احسـاس می شـد امـا مـدلی اجـرایی بــرای عمــلی کــردن چنیــن تغییــر مــکانی نبــود. در آن بحبوحــه بــود کــه تراکتــور بــا صعــود مجــدد بــه لیــگ برتــر، گــره از کار جوانــان آذربایجــانی گشــود.
طی پانــزده ســالی کــه از ورود تراکتــور بــه لیـگ برتـر فوتبـال ایران سـپری شـده اسـت، امــواجی از شــعارها، اعتراضــات، شــادی و تلـخی کـه در اسـتادیوم سـهند تبریـز و دیگر میادیـن ورزشی ایـران صـادر شـده اسـت، کل ایـران و حـتی خـارج از ایـران را در نوردیـده اسـت. در ایـن سـالها انبـوهی از تصاویـر ثابت و متحـرک و مطالـب مکتـوب در بـاره پدیـده تراکتــور تولیــد و پخــش شــده اســت. بــا ایـن وجـود، مطالـب مکتـوب توضیح دهنـده ایــن پدیــده نوظهــور در فوتبــال و سیاســت ایـران، کمتـر شـناخته شـده هسـتند. در ایـن سـالها نـام تراکتـور در بسیـاری از کشـورهای جهـان در قالـب اخبـار ورزشی و تحلیلهـای سیــاسی و تزهــای آکادمیــک مطــرح شــده اسـت. تریبـون از یکسـال پیـش قصـد انتشـار شــماره ویــژه تراکتــور را داشــت و آنچــه در برابــر شماســت، منتخــبی از مــواد بسیــاری اسـت کـه طی ایـن مـدت از سـوی همـکاران مـا تولیـد شـده یـا از منابـع دیگـر بـه دسـت مـا رسیـده بـود.
تحریریه تریبون
