Balıklar Taşa Dönerken

Hüsrev HEKİM RABET 25 Mart 1930 tarihinde İran’ın Şiraz şehrinde dünyaya göz açtı. Babasını Birinci Dünya Savaşı sırasında tifüs hastalığı nedeniyle kaybettiğinde 11- 12 yaşlarındaydı. Bu yüzden de küçük yaşlarından itibaren yoksullukla mucadelesini başladı. İlk gençlik yaşlarında dönemin atmosferinden etkilenerek sol harekâtına katıldı. İran çağdaş tarihinde etkili olan Tûde Partisi o dönemde en aktif komünist parti olarak biliniyordu. Bu yüzden de dönemin elit kesimini özellikle de genç kuşağı kendine cezbetmeyi başarmıştı. Hüsrev Hekim Rabet’in kendi söylediklerine göre o dönemde yaşadığı Şiraz’da gençlerin Tûde Partisi Gençler Kulübü’nden başka gidecek hiçbir yerleri yoktu; bu yüzden delikanlı Hüsrev de yaşıtları gibi söz konusu kulübe giderdi. İşte hayatında ilk defa bu kulüpte eline kalem almayı denedi ve Tûdeli gençlerin çıkardığı Öğrenci gazetesinde köşeler yazmaya başladı. Liseyi bitirir bitirmez ilkokul öğretmeni olarak işe başlayıp üçüncü sınıf öğrencilerine ders vermeye başladı. Aynı yıllarda gerçekleşen Uluslararası Demokrat Gençler Festivali’ne Tûde Partisi Gençler Kolu’nun üyesi ve Şiraz gençlerinin temsilcisi olarak katıldı ve Romanya, Polonya ve Rusya turnesi yaptı. Bu sırada ilk defa Moskova Bolşoy Tiyatrosu’nda Kuğu Gölü ve Bahçesaray Çeşmesi balelerini ve üç boyutlu bir sinema filmi izledi. Rusya’dan gemiyle İran’a dönüşünde limanda yakalanıp hapse atıldı. Siyasi mahpusluk, öğretmenlik mesleğini devam ettirmesine engel oldu. Hüsrev Hekim Rabet gençliğinin bu çağında on üç yıllık bir avarelik ve derbederlik dönemi yaşadı. Ayakkabıcılık, amelelik, kırtasiyecilik, kitapçılık, kamyon şoför yardımcılığı, gümüş tel çekme, boru döşeme gibi işlerde çalıştıktan sonra Tahran Üniversitesi Veterinerlik Fakültesi’nde kısa süreliğine bir teknisyenlik eğitimi aldı ve mezbahada et sağlığı müfettişi olarak işe başladı. Türkiye’den İran’a et ticareti yapıldığından dolayı bir süre Erzurum’a yerleşerek İran’a gönderilen etleri kontrol etmekle görevlendirildi. 1960’larda Tahran’da Dramatik Sanatlar Fakültesi kurulduktan sonra Dramatik Yazarlık bölümüne girdi. “İsyancılar” oyununu bu dönemde yazdı. Mezun olduktan sonra tiyatro uzmanı olarak Kültür Bakanlığı tarafından Tebriz’e gönderildi. 1970-1972 yıllarında Tebriz’de çok verimli iki sene geçirdi. Tiyatro kursları açarak öğrenciler yetiştirdi. İşte “Balıklar Taşa Dönerken” adlı oyununu Tebriz’de yazdı ve “İsyancılar” oyunuyla birlikte öğrencileriyle ilk defa sahneledi. “Balıklar Taşa Dönerken” oyununu kitap olarak ilk kez Tebriz’de bastırdı. Tebriz’den Tahran’a döndükten sonra mezun olduğu fakültede kendi bölümünde öğrenim vermeye başladı ve elli yıl boyunca bu işi devam ettirdi. Hüsrev Hekim Rabet, elli yıllık üniversite hayatında yetiştirdiği birçok öğrencinin yanı sıra iki yüzden fazla lisans, yüksek lisans ve doktora tezine danışmanlık yaptı. Birçok öğrencisi İran’ın farklı üniversitelerinin öğretim kadrosunu kazanıp emekli bile olmuşken, Hekim Rabet’in herhangi üniversitede resmi hoca olarak kadroya girmesine 1979 devrimi öncesinde de sonrasında da izin verilmedi.